Depresyon: Nedir, Belirtileri, Türleri, Sıklığı, Tedavisi?

İçerik: 
depresyon-nedir-belirtileri-tedavisi-

DEPRESYON NEDİR?

Bugün iki insan, otobüs durağında, kuaförde, markette birbiri ile dertleşirken kendinin veya bir tanıdığının içinde bulunduğu psikolojik durumu anlatırken sıkça kullandığı ve bizimde bolca işittiğimiz kelimeler haline geldi: “depresyon”,  “depresyondayım”, “depresyonda”. Çocuklardan yaşlılara herkesin ruh halini tanımlarken, en çok da ergenlerin “sosyal medyada” veya “whatsup’ta” kendi aralarında yazışırken kullandığı “depresyondayım kanka” durumuna denk gelmişsinizdir. Acaba gerçekten hepimiz depresyonda olduğumuz için mi kullanıyoruz bu kelimeyi? Gerçekten nedir bu depresyon mevzu? Depresyon daha önce arzuyla ve keyifle yaptığımız etkinlikleri, bedenimizdeki bozulmalar (hormonlarımız, genetik yapımız vb.), çevresel faktörler (Kaza, statüsel ve ekonomik ani kayıp, vb.) nedeniyle içimizden yapmak istememek, bunlardan ve genel olarak hayattan haz alamamak şeklinde ifade edilebilecek çökkünlük şeklinde yaşanılan bir duygu durum bozukluğu hastalığıdır. Depresyon durumunda düşüncelerimizden (beni kimse sevmiyor, hayatın bir anlamı yok  vb), duygularımıza (umutsuzluk, karamsarlık vb.), sosyal uyumumuzdan (arkadaşlardan ve aileden uzaklaşma, etkinliklere katılmama vb), fizyolojimize (yemek yemek istememek/aşırı istemek, uykusuzluk veya aşırı uyku) bir çok alanda meydana gelen bozulmaları ifade etmektedir.  Bu yönüyle de birkaç günlük mutsuzluklarımızla karıştırılmaması gerekir. Biraz altını çizerek söylemek gerekir ki depresyon, beyin ile düşünme biçimimizle alakalı bir hastalıktır. Çünkü depresyon durumunda beyinde alın bölgesinde, ön alanlarda, şakaklarda bozulmalar bulunduğu görülür. Depresyon yaşandığı durumda sadece beynimiz değil düşüncelerimiz, duygularımız ve fizyolojimiz bir birine bağlı olarak etkilenir. Peki bir insana depresyon teşhisi konulabilmesi için hangi belirtilerin olması gerekir?  "Bir insanın depresyonda olduğu nasıl anlaşılır?"

DEPRESYONUN BELİRTİLERİ (SEMPTOMLARI) NELERDİR?

"Depresyonunun tipik belirtileri" farklılık gösterebilir. Her insanın depresyon durumunda ortaya koyduğu tepkiler farklı olmakla birlikte, Dünya sağlık örgütü kriterlerine (ICD-10)  göre bir insana depresyon tanısı konulabilmesi için aşağıda yazan belirtilerin belli sayıda  (6/9) en az iki hafta süreyle gözlenmesi beklenmektedir.

  • Daha önce gerçekleştirilen uğraşlara-etkinliklere karşı isteksiz olma ve bunlardan haz alamama,
  • Genel bir çökkünlük, üzüntü hali,
  • Bedensel yavaşlama, yorgunluk,
  • Aşırı uyku veya uykusuzluk,
  • Aşırı yemek yeme veya yemek yemeye karşı isteksizlik (iştah veya kilo kaybı)
  • Cinsel isteksizlik,
  • Dikkat ve konsantrasyonda bozulmalar, motivasyonda azalmalar,
  • Kendini işe yaramaz değersiz görme, umutsuzluk,
  • İntihar ile ilgili düşünceler (aklından geçirmek, planlamak)
İnsanlarda depresyon sırasında bu belirtiler gözlenmesinin dışında, vücutta meydana gelen bazı sağlık sorunları da bunun bir göstergesi olabilir
Bunların yanında şunları da belirtmek gerekir, çocuklar depresyon sırasında daha farklı belirtiler ortaya koyabilirler. Örnek olarak: Okula gitmek istememek, aşırı sinirli davranmak, ders başarısında düşme, arkadaşlarından uzaklaşma, derslere karşı ilgisizlik vb.
 
DEPRESYONDA OLUP OLMADIĞIMI NASIL ÖĞRENEBİLİRİM?

Depresyonda olup olmadığınızı öğrenmenin en kolay yolu bu konuda bilimsel olarak hazırlanmış psikolojik testlerinden yararlanmaktır. Bu konuda ruh sağlığı uzmanlarınca en çok kullanılan, iyi hazırlanmış depresyon testi BECK DEPRESYON ENVANTERİ’dir. Sitemizde yer alan bu "psikolojik testi" online uygulayarak depresyon düzeyiniz hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.  
 
DEPRESYONUN TOPLUMDA GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?

Depresyon tüm Dünya’da çok yaygın görülen, bir çok alanda kayıplara ve bozulmalara yol açan halk sağlığı problemidir.  Depresyon, dünyada  endüstrileşmiş toplumlarda  düzenli ilaç tedavisini gerektirecek düzeyde  depresyonun görülme sıklığı % 3’lerdeyken kadınlarda ise % 6-9 ‘larda olduğu bilinmektedir.  Toplumumuzda %15 gibi çok sık görülen hastalıktır. Erkeklere göre kadınlarda depresyon görülme olasılığı iki kattır. Erkeklerde depresyon %10 civarındayken kadınlarda bu oran %20 dir. Doktorlar tarafından yazılan hastalık teşhislerinde, depresyon hastalıklar toplamında en ön sıralarda yer almaktadır. Depresyonun en fazla gözlendiği yaş aralığı 18-44 arasıdır. Bunun yanında her yaştaki bireyde (çocuklarda, ergenlerde, yaşlılarda) görülebilmesi mümkündür. Her insan hayatının bir döneminde bilinçli veya bilinçsiz depresyon hastalığına yakalanmaktadır.
 
DEPRESYON TÜRLERİ NEDİR?

Depresyon belirtileri, nedenleri, şiddeti ve tedavisi gibi yönleriyle kendine özgü türleri bulunmaktadır. Yaşadığımız depresyonun çeşidini bilmiş olmamız depresyon ile başa çıkmamızda ve doğru tedavi yöntemlerini belirlememiz konusunda bize yol gösterici olacaktır. Toplumda en çok görülen ve en çok bilinen depresyon türleri: "Majör depresyon", "distimik depresyon", "mevsimsel duygulanım bozukluğu", "doğum sonrası depresyon", "bipolar" (iki uçlu) bozukluk (depresyon ve taşkınlık duygu durumlarının yaşandığı psikolojik rahatsızlık)
 
DEPRESYONUN NEDENLERİ NELERDİR?

Depresyonun ortaya çıkmasını bir nedene indirmek mümkün değildir. Çünkü depresyonun ortaya çıkmasında beyindeki kimyasal düzensizlikten, kişinin düşünce biçimine, yaşamındaki olaylardan beden sağlığına, aile yaşam öyküsüne kadar birçok etkileşim söz konusu olabilir.  Depresyonun ortaya çıkmasında tetikleyici olaylardan bazıları şunlar olabilir:

  • Yalnızlık
  • Evlilik ve ailede yaşanan sorunlar
  • Sağlık problemleri  (Kanser, MS, Organ Yetmezliği, AIDS vb.) , Süreğen ağrılar,
  • İş yaşamındaki sorunlar
  • Ekonomik bunalımlar
  • Doğum ve lohusalık dönemi
  • Geçmiş yıllarda yaşanılan taciz, travma ve mağduriyetler
  • Menapoz – Antrapoz  dönemleri
  • Alkol ve madde bağımlılığı
  • Bir yakının vefatı
Bu durumları yaşayan insanların hepsinin depresyona gireceği anlamına gelmez. Bu durumlar sadece risk faktörlerini ifade etmektedir.

DEPRESYON TEDAVİSİ

"Depresyonun sebepleri", belirtileri farklı olduğu gibi depresyonun tedavi, iyileşme yolları çok çeşitlilik göstermektedir. Bir kişi için çok etkili ve faydalı olan bir yöntem, diğer bir kişi için işe yaramayabilir.  Tüm olgulara uygun bir tedavi yönteminden bahsedemeyiz. Ancak siz ve yakınınız da bir  "depresyon belirtileri" görmeniz halinde bir ruh sağlığı uzmanından yardım almanız faydalı olacaktır. "Depresyonun tedavisi"nde en etkili tedavi yöntemi bütüncül yöntem olmaktadır.  İlaç tedavisi ve psikoterapi birlikte yürütülmesi gerekebilir.  Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlara antidepresan denilmektedir.  Psikoterapi ise bir kişinin düşüncelerindeki olumsuzluğu, davranışlarını değiştirmesinde kalıcı beceri ve çözümler sunulan psikolojik destek amaçlı görüşmeleri ifade etmektedir.  Depresyonu iyileştirmek için ilk yapılması gereken bu durumu kabul etmek ve aşmak için yardım istemektir.
Hem sağlıklı yaşamak, hem de "depresyonun tedavisinde" destekleyici birçok çözüm yöntemi bulunmaktadır. Bunların başında,

  • Destekleyici sosyal ilişkiler geliştirmek
  • Düzenli spor ve egzersiz faaliyetlerine katılma
  • Uyku saatlerinin yeterli ve düzenli olması
  • "Meditasyon"
  • "Gevşeme" ve nefes egzersizleri
  • Sağlıklı beslenme,
  • Hobilere sahip olma
  • Gelecekle ilgili amaçlara sahip olma,
  • Dans etmek vb.
Gelmektedir.
Uzm. Psk. Dan. Şenol Baygül